NDRYSHIMI I POLITIKËS SË ANËTARËSIMIT TË BE-së NË RAPORT ME BALLKANIN PERËNDIMOR
BE-ja po e ndryshon politikën e anëtarësimit në grupe, reformat dhe gjeopolitikën kyçe të anëtarësimit. Ndarja e negociatave të anëtarësimit midis Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut dërgon një mesazh se BE-ja po ndryshon politikën e anëtarësimit në grup dhe se tani gjithçka do të bazohet në progresin individual, paralelisht me reformat. Gjeopolitika ka luajtur gjithmonë një rol të rëndësishëm në procesin e zgjerimit.
Lidhja e negociatave mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut ishte politike, por kishte edhe pasoja ligjore. Këshilli i Ministrave të BE-së votonte gjithmonë bashkë kur ishte fjala për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, si për hapjen e negociatave, ashtu edhe për statusin e kandidatëve dhe në thelb, kjo është ajo ku një vend shpesh bllokonte një tjetër. Në këtë rast, Maqedonia e Veriut po e ngadalësonte Shqipërinë dhe disa vite më parë kishte disa ide për t’i ndarë ato, por BE-ja nuk e mori parasysh këtë, d.m.th. ajo nuk donte të ndryshonte.
Tani, është e qartë se Maqedonia e Veriut nuk do të jetë në gjendje të hapë negociatat e anëtarësimit dhe kapituj të rinj për shkak të bllokadës së Bullgarisë dhe sepse është e nevojshme që fillimisht të ndryshohet Kushtetuta. Nga ana tjetër, Shqipëria do të ketë mundësinë të hapë deri në katër kapituj në negociatat e anëtarësimit të cilat filluan në tetor.
Është një mesazh që politika e BE-së për anëtarësim në grupe po ndryshon dhe se tani gjithçka bazohet në përparimin individual. Ky është gjithashtu një mesazh, para së gjithash, për Serbinë dhe Malin e Zi dhe për vendet e tjera, që nuk duhet të presin as zgjerimin e grupit, por se secili do të bëhet anëtar i BE-së në bazë të meritave të veta (Quality Majority Voting) – kur të përmbushë të gjitha kushtet dhe të jetë gati. Prandaj, nuk do të ketë lidhje të një shteti me tjetrin. Ka kritere të qarta për reformat, por gjeopolitika ka qenë gjithmonë e rëndësishme dhe në të gjitha zgjerimet e mëparshme ka luajtur një rol të rëndësishëm dhe ka ndihmuar vendet të anëtarësohen, gjë që, shton ai, është edhe tani.
Lufta në Ukrainë padyshim e ktheu politikën e zgjerimit në axhendë dhe në fokusin e Bashkimit Evropian dhe tani është një mundësi dhe një dritare për Ballkanin Perëndimor që të përshpejtojë proceset e anëtarësimit. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se do të jetë i rëndësishëm vetëm momenti gjeopolitik, por edhe reformat. Pra, këto janë dy procese që ecin paralelisht dhe që mund të mbështesin ose ndoshta ngadalësojnë njëra-tjetrën, por në thelb kur ka një bazë të mirë, atëherë kur këto dy procese – gjeopolitika dhe reformat janë të pajtueshme, atëherë kjo varet nga shtetet për të shfrytëzuar sa më shumë prej tyre.
Për sa i përket Shqipërisë, nuk përfshihej shumë gjeopolitika. Komisioni Evropian dha një vlerësim pozitiv për hapjen e negociatave dhe më pas Shqipëria priti Maqedoninë e Veriut edhe pse kishte një vlerësim pozitiv. Sa i përket Maqedonisë së Veriut, dihet mosmarrëveshja dypalëshe që ka me Bullgarinë, e cila nuk ka të bëjë fare me zgjerimin. Në fakt, është në një farë mënyre një shpërdorim i së drejtës së vetos që Bullgaria ka në raport me Maqedoninë e Veriut, gjë që në thelb ndikon shumë negativisht në besueshmërinë e vetë BE-së dhe në besueshmërinë e politikës së zgjerimit, sepse është e pabazë duke e mbajtur atë. Por Bullgaria përdor qëndrimin që ka, që është anëtare e plotë e BE-së dhe bllokon Maqedoninë e Veriut për shkak të disa mosmarrëveshjeve dypalëshe që kanë me historinë, gjuhën, kulturën etj.