Avionët luftarakë janë makineri mbresëlënëse, por të shtrenjta që kushtojnë midis 150 dhe 300 milionë dollarë secila, në varësi të performancës.
Ata kërkojnë një kohë të gjatë për t’u zhvilluar dhe prodhohen në sasi të vogla, gjë që rrit koston e përgjithshme të zhvillimit dhe prodhimit. Portali i specialistëve të aviacionit Simple Flying ka identifikuar pesë arsye pse avionët luftarakë janë kaq të shtrenjtë.
Ato prodhohen në sasi relativisht të vogla
Qëllimi i përgjithshëm i prodhuesit është që ta bëjë prodhimin sa më masiv, sepse kështu arrihet një ulje e kostove të prodhimit. Por për avionët luftarakë, klientët janë kryesisht vendet që porosisin avionë të tillë në sasi të vogla. Kostoja e lartë e zhvillimit dhe porosia e vogël nuk janë një kombinim ideal për klientin.
Jetë e gjatë pune
Avionët luftarakë modernë kanë një nga jetëgjatësia më e gjatë e shërbimit në krahasim me çdo avion tjetër. Kur bëhet fjalë për këta avionë, vendet e kanë kuptuar se më pak është më shumë. Së bashku me çmimin e lartë vjen edhe përdorshmëria e avionit. Avionët luftarakë të gjeneratës së re mund të zgjasin dy deri në tre herë më shumë se avionët luftarakë të gjeneratës së vjetër.
Arsyeja për këtë nuk është vetëm përparimi në materiale dhe teknologji, por edhe mbijetesa e tyre në misione luftarake. Krahasuar me avionët e vjetër, ato moderne kanë një shans më të mirë për të përfunduar me sukses misionin dhe për t’u kthyer në bazë. Për më tepër, avionët luftarakë modernë mund të ndajnë të dhëna, të bashkëpunojnë me avionë dhe baza të tjera.
Teknologji me saktësi jashtëzakonisht të lartë
Pajisjet e avionëve luftarakë janë jashtëzakonisht të sakta. Qofshin pajisje komunikimi, navigacion apo armë, ato kanë pajisje moderne. Krahasuar me avionët e Luftës së Dytë Botërore, këta sot kanë një sistem unik armatimi që i lejon ata të godasin objektivin me një goditje.
Për shembull, qindra bombardues B-17 humbën objektivat e tyre gjatë viteve 1950. Gjatë viteve 1970, katër luftëtarë F-4 Phantom mund të përfundonin misionet mjaft shpejt. Sidoqoftë, secili prej avionëve F-35 Lightning mund të godasë objektivin në një përpjekje të vetme dhe me saktësi të jashtëzakonshme.
Kërkim, zhvillim, testim dhe vlerësim
Zhvillimi i avionëve luftarakë kërkon një kohë shumë të gjatë. Është e zakonshme që deri në 20 vjet të kalojnë nga koncepti deri në fillimin e përdorimit të një avioni. Kështu, faza fillestare e projektimit të F-35 Lightning filloi në vitin 1993, dhe aktivitetet e zhvillimit filluan në vitin 2001. Ky avion bëri fluturimin e tij të parë në vitin 2006 dhe ushtria amerikane filloi ta përdorë atë në vitin 2015.
Dekadat e projektimit dhe zhvillimit kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në çmim. Përveç kësaj, me teknologjinë gjithnjë e më të avancuar dhe nevojat në rritje të vendeve, prodhuesit vazhdojnë të investojnë gjithnjë e më shumë para në prodhim. Për shembull, programi i zhvillimit të F-35 Lightning kushtoi 22 miliardë dollarë më shumë se sa pritej.
Sistemi i shtrenjtë i armëve
Avionët luftarakë përdorin disa nga sistemet më të sofistikuara të armëve. Armatimi standard përfshin mitralozë me topa rrotullues të kalibrit të lartë, një kombinim raketash (ajër-ajër, ajër-tokë, kundërsulm), raketa të drejtuara dhe silurët. Zhvillimi i një sistemi të tillë armësh kushton një pasuri të vërtetë.
Sistemet e avancuara të armëve për F-22 Raptor dhe F-35 Lightning mund të rrisin kostot e prodhimit me qindra miliarda dollarë. Për më tepër, kostot e testimit dhe vlerësimit të këtyre sistemeve janë të larta, shkruan portali Simple Flying.