Në historinë moderne, pak figura kanë pasur ndikim kaq të thellë në rrjedhën e një rajoni të tërë si Theodor Herzl, themeluesi i Zionizmit politik dhe ideolog kryesor i idesë për një shtet hebre.
Shkruan POPULLI.mk
Ai është përshkruar si një vizionar nga shumë hebrenj, por për miliona palestinezë, ai është pararendësi i një tragjedie kombëtare që filloi me një vizion dhe u përkthye në një katastrofë të përhershme.
Kur Herzl botoi më 1896 librin „Der Judenstaat“ (Shteti Hebre), ai propozoi një zgjidhje për çështjen hebraike në Evropë përmes krijimit të një shteti kombëtar për hebrenjtë. Kjo ide u kthye shpejt në një lëvizje të organizuar që kulmoi me themelimin e shtetit të Izraelit në vitin 1948. Por ajo që mungonte në vizionin e Herzlit ishte një popull tashmë ekzistues në atë tokë që ai dhe ndjekësit e tij synonin ta bënin shtëpinë e hebrenjve, palestinezët.
Herzl nuk i përmend kurrkund në mënyrë të ndjeshme njerëzit që jetonin në Palestinë. Në shkrimet e tij, ai shfaq një qasje koloniale tipike të shekullit të 19-të, ku toka shihet si „bosh“, ose më saktë, si një hapësirë që mund të kolonizohet për një kauzë më të lartë. Në një letër të famshme që ai i dërgoi bankierit britanik Rothschild, Herzl shkruante për nevojën për të “shkarkuar gradualisht popullsinë jo-hebreje përtej kufirit”, një gjuhë që sot tingëllon tmerrësisht e ngjashme me konceptin e spastrimit etnik.
Ky mentalitet u materializua dekada më vonë me atë që palestinezët e njohin si Nakba,„fatkeqësia“. Më shumë se 750 mijë palestinezë u dëbuan nga shtëpitë e tyre në vitin 1948 për t’i hapur rrugë krijimit të Izraelit. Ky nuk ishte një “aksident historik” apo një pasojë e paqëllimshme e luftës, por një rezultat logjik i një ideologjie që kishte vendosur një komb mbi një tjetër, një identitet mbi një tjetër, një të drejtë mbi një të drejtë tjetër.
Zionizmi, ashtu siç e formuloi Herzl, është një projekt ekskluziv, një shtet për një komb, në një tokë ku jetonin të tjerë. Ajo që e bën këtë ideologji edhe më problematike është mbështetja e saj në mitin e boshatisjes së tokës, narrativa „tokë pa popull për një popull pa tokë“, e cila injoron realitetin historik të një Palestine të gjallë, të banuar, me qytete, fshatra, kulturë dhe jetë.
Në kontekstin bashkëkohor, Zionizmi nuk është më një ide utopike për shpëtimin e hebrenjve, por një sistem pushtimi, aparteidi dhe mohimi të të drejtave themelore për popullin palestinez. Në emër të sigurisë për një popull, një tjetër është zhveshur nga e drejta për të ekzistuar me dinjitet në vendin e tij. Sot, miliona palestinezë jetojnë si refugjatë, nën okupim, ose në izolim në Gaza, pasojë direkte e një ideologjie që nisi me Herzlin.
Nuk ka dyshim se hebrenjtë kanë pasur një histori tragjike përplot përndjekje, pogrome dhe Holokaust. Por zgjidhja për një padrejtësi nuk mund të jetë krijimi i një padrejtësie të re. Zionizmi, në formën e tij historike dhe të sotme, ka prodhuar një sistem të pabarazisë strukturore dhe ka përdorur viktimizimin historik për të justifikuar dominimin politik.
Kritikimi i Zionizmit nuk është antisemitizëm, është akt drejtësie për ata që vuajnë prej pasojave të tij. Është kërkesë për një barazi që nuk përjashton askënd, për një shtet ku të gjithë qytetarët kanë të drejta të barabarta, hebrenj, myslimanë, të krishterë, apo të tjerë. Diçka që Herzl, me gjithë idealizmin e tij, nuk e pa apo nuk e deshi të shihte.
Sot, kur dhuna, kolonizimi dhe mohimi i të drejtave vazhdojnë në emër të një ideologjie të lindur mbi kurrizin e një populli tjetër, është detyrë morale të rishkruajmë këtë histori. Jo për të mohuar frikën dhe dhimbjen e hebrenjve, por për të pranuar dhimbjen e një populli të tërë që ende pret drejtësi. / © POPULLI.mk