Edhe pse keni lexuar se mund të tregojë edhe mungesë hekuri, ende nuk jeni të sigurt nëse është, shkruan Cleveland Clinic.
“Shkaktarët e mungesës së hekurit mund të variojnë nga ushqimi i keq deri te sëmundjet e rënda. Faktorë të tjerë që duhen marrë parasysh janë mosha, gjinia dhe historia mjekësore”, shpjegon mjeku i mjekësisë familjare David Brill.
Ndonjëherë është vërtet e vështirë të dallosh nëse simptomat e përmendura shkaktohen nga mungesa e hekurit, sepse dhimbjet e kokës, ethet dhe lodhja mund të ndodhin edhe për arsye të tjera të ndryshme.
Trupi përdor hekurin, një mineral, për të prodhuar hemoglobinë. Ndihmon gjakun që të transportojë oksigjenin nëpër trup. Nëse nuk merrni mjaftueshëm hekur, nivelet e hemoglobinës bien dhe kjo mund të kufizojë rrjedhën e oksigjenit, që është ajo që në fund të fundit shkakton aneminë e mungesës së hekurit, e cila është lloji më i zakonshëm i anemisë. Nëse paraqiteni te mjeku me pamje të zbehtë, të lodhur dhe duke u ankuar për temperaturë të vazhdueshme dhe rraskapitje, mjeku juaj ndoshta do t’ju dërgojë për analiza për të përcaktuar nëse vuani nga mungesa e hekurit.
Shikoni në pasqyrë dhe ndoshta ju duket se jeni pak më e zbehtë se zakonisht? Mungesa e hekurit mund t’ju bëjë të dukeni të zbehtë, veçanërisht në fytyrë, buzë dhe qepallat e brendshme.
Kjo është për shkak se hemoglobina në qelizat tona të kuqe të gjakut është e kuqe. Nëse nuk keni mjaftueshëm hemoglobinë (për shkak të niveleve të ulëta të hekurit), kjo mund të ndikojë në ngjyrën e fytyrës tuaj.
Ju gjithashtu mund të vini re një ngjyrë të verdhë në lëkurën tuaj që nuk ishte aty më parë.
Të jesh i lodhur herë pas here është një gjë, por nëse ndihesh i lodhur nga mungesa e hekurit, do të përjetosh rraskapitje në një nivel tjetër. Ju gjithashtu mund të ndjeni një dobësi të përgjithshme në trupin tuaj, pasi nuk keni energji për të bërë gjërat që normalisht mundeni. Nëse ndiheni vazhdimisht të rraskapitur pa ndonjë arsye të dukshme – edhe pasi të keni pushuar shumë – kjo mund të jetë një shenjë e hekurit të ulët.
Meqenëse hekuri lidhet me lëvizjen e oksigjenit në trupin tonë, nuk është çudi që mungesa e hekurit mund të ndikojë në frymëmarrjen tuaj. Hekuri është i nevojshëm për transportin e oksigjenit në trup. Nivelet e ulëta të hekurit mund të zvogëlojnë shpërndarjen e oksigjenit në inde, duke çuar në vështirësi në frymëmarrje, veçanërisht gjatë aktivitetit fizik. Nëse ju mungon fryma gjatë kryerjes së detyrave të përditshme, mund të jetë shenjë e niveleve të ulëta të hekurit.
E përballoni mirë të ftohtin? Por a ju dridhej verës kur kondicioneri po punonte me shpejtësi, apo tani që temperaturat po bien?
Për shkak se anemia nga mungesa e hekurit shkakton qarkullim të dobët të gjakut, ajo mund të ndikojë në mënyrën se si e ndjeni temperaturën tuaj. Në veçanti, njerëzit me anemi shpesh ndiejnë ethe ose të ftohtë gjatë gjithë kohës. Është e zakonshme të ndjeheni të ftohtë me hekur të ulët, veçanërisht në duar dhe këmbë.
Kjo tingëllon vërtet e çuditshme, por ndodh! Në disa raste, individët me mungesë hekuri mund të kenë dëshira për artikuj jo ushqimorë si akulli, papastërtitë apo edhe flokët! Kjo gjendje mund të ketë shumë shkaqe, por niveli i ulët i hekurit mund të jetë një prej tyre.
Mungesa e hekurit mund të shkaktojë thonjtë e brishtë ose në formë luge (koilonychia). Dhe megjithëse jo aq e zakonshme sa simptomat e tjera, mungesa e hekurit mund të kontribuojë gjithashtu në rënien e flokëve, veçanërisht tek gratë.
Nëse mendoni se keni mungesë hekuri, është më mirë të flisni me mjekun tuaj. Testet e gjakut mund të identifikojnë mungesën e hekurit.
“Unë do të rekomandoja laboratorë vjetorë në mënyrë që të mund të monitorojmë çdo ndryshim me kalimin e kohës,” shpjegoi Dr. Brill.
Mjeku juaj fillimisht do të përcaktojë se çfarë po shkakton mungesën tuaj të hekurit. Trajtimi më pas do të fokusohet si në nivelin e ulët të hekurit ashtu edhe në shkakun themelor.
Për shembull, nëse dieta juaj është fajtori, ai mund t’ju rekomandojë të ndryshoni ose shtoni më shumë ushqime të pasura me hekur në atë që hani çdo ditë. Dr. Brill rekomandon ushqime që janë burime të mira të hekurit, si:
- quinoa (një porcion ka 5 miligramë ose rreth 1/3 e hekurit tuaj ditor);
- spinaq (shtrydhni agrumet si limoni fillimisht për të ndihmuar në çlirimin e hekurit);
- mish i kuq, goca deti, gjalpë kikiriku, fara kungulli, kunguj, fasule, thjerrëza.
Njerëzit të cilët janë në rrezik më të madh të zhvillimit të mungesës së hekurit përfshijnë gratë, të moshuarit dhe ata që janë të sëmurë dhe që marrin trajtim.
“Gratë janë shumë më të rrezikuara nga mungesa e hekurit, e cila mund të fillojë me fillimin e ciklit menstrual. “Gratë janë gjithashtu në rrezik më të madh të çrregullimeve autoimune dhe hipotiroidizmit, të cilat mund të shkaktojnë anemi”, vëren Dr. Brill.
Me kalimin e moshës, oreksi ynë priret të ulet dhe këto vakte të pakta mund të kenë mungesë hekuri.
Gjithashtu, barnat dhe trajtimet që mund të zvogëlojnë sasinë e hekurit në trup përfshijnë ilaçe të tilla si holluesit e gjakut ose për shembull Coumadin (warfarin).
Kimioterapia dhe terapitë e tjera që synojnë trajtimin e kancerit mund të zvogëlojnë gjithashtu sasinë e hekurit në gjak.
Në çdo rast, trupi mund të na dërgojë një mesazh për mungesën e hekurit në mënyra të ndryshme. Pavarësisht nëse jeni duke përjetuar të dridhura të vazhdueshme, lodhje të vazhdueshme ose gulçim, të gjitha mund të jenë një shenjë se trupi juaj nuk po merr mjaftueshëm hekur.
Mungesa e hekurit zakonisht mund të trajtohet me ndryshime dietike ose duke marrë suplemente hekuri, por ndonjëherë mund të jetë shenjë e një gjendjeje më serioze shëndetësore, kështu që është gjithmonë më mirë të flisni me mjekun tuaj.