Shumica e njerëzve sot nuk mund të dallojnë më zërat e vërtetë njerëzorë nga zërat e klonuar sintetikë të krijuar duke përdorur inteligjencën artificiale (IA), tregon një studim i ri.
Brenda kategorisë së zërave të IA-së, kishte dy grupe: zëra gjenerikë – të krijuar tërësisht nga e para, dhe zëra të klonuar – të krijuar bazuar në regjistrime të njerëzve të vërtetë.
Subjektet i njohën lehtësisht zërat gjenerikë si artificialë, por shpesh gaboheshin në lidhje me versionet e klonuara: deri në pesëdhjetë e tetë përqind e tyre mendonin se ishin zëra të vërtetë njerëzorë. Në krahasim, gjashtëdhjetë e dy përqind e zërave autentikë njerëzorë u njohën saktë si të tillë – duke sugjeruar që ndryshimi në perceptim është pothuajse i padukshëm.
“Përfundimi më i rëndësishëm është se zërat e krijuar me inteligjencë artificiale, veçanërisht ato të klonuara, tingëllojnë po aq njerëzorë sa ato reale”, tha Dr. Nadine Lavan, profesoreshë e psikologjisë në Universitetin Queen Mary të Londrës.
“Është mbresëlënëse që përdorëm mjete të disponueshme komercialisht. Sot, kushdo mund të krijojë një zë realist pa njohuri teknike ose investime të mëdha financiare”, shtoi ajo.
Rreziku i abuzimit
Teknologjia e klonimit të zërit funksionon duke analizuar dhe nxjerrë tiparet kryesore të të folurit. Falë saktësisë së saj të lartë, ajo po bëhet një mjet gjithnjë e më popullor për mashtrimet telefonike, veçanërisht kur mashtruesit përdorin regjistrime ose postime në mediat sociale për të imituar zërin e dikujt afër viktimës.
Të moshuarit janë më të prekshmit. Hulumtimet nga Universiteti i Portsmouth tregojnë se dy të tretat e njerëzve mbi moshën shtatëdhjetë e pesë vjeç kanë qenë cak i një përpjekjeje mashtrimi telefonik dhe në pothuajse gjashtëdhjetë përqind të rasteve mashtrimi është kryer nëpërmjet thirrjeve zanore.
Edhe pse jo të gjitha thirrjet e tilla përdorin teknologjinë e inteligjencës artificiale, përdorimi i saj po rritet për shkak të çmimit të përballueshëm dhe sofistikimit të saj. Ndër shembujt më të spikatur janë Zoom AI dhe Eleven Labs.
Zëra të klonuar në industrinë e argëtimit
Teknologjia ka ngritur shqetësime edhe në botën e argëtimit. Zërat e të famshmëve përdoren shpesh pa lejen e tyre. Vitin e kaluar, aktorja Scarlett Johansson kritikoi ashpër kompaninë Open Eye, duke thënë se sistemi i saj përdorte një zë “çuditërisht të ngjashëm” me të sajin nga filmi Her.
Regjistrimet audio të rreme që imitojnë politikanët ose gazetarët po shfaqen gjithashtu gjithnjë e më shpesh me qëllim manipulimin e opinionit publik dhe përhapjen e dezinformatave.
“Kompanitë që zhvillojnë sisteme të tilla duhet të marrin përgjegjësi më të madhe dhe të prezantojnë masa më të rrepta sigurie. Bashkëpunimi midis teknologëve, etikëve dhe politikëbërësve është i nevojshëm – veçanërisht rreth çështjeve të pronësisë së zërit dhe pëlqimit në epokën dixhitale”, thekson Dr. Lavan.
Kur inteligjenca artificiale mund të ndihmojë
Ashtu si çdo teknologji, zërat e gjeneruar artificialisht kanë edhe zbatime pozitive, veçanërisht për njerëzit që nuk mund të flasin ose kanë vështirësi në të folur.
“Ky lloj teknologjie ndihmëse ka ekzistuar prej kohësh – shembulli më i famshëm është Stephen Hawking. Megjithatë, sot ne mund ta personalizojmë zërin sintetik për të pasqyruar identitetin dhe stilin personal të përdoruesit”, shpjegon Lavan.
Nëse përdoret në mënyrë etike dhe të përgjegjshme, kjo teknologji mund të kontribuojë në një akses më të madh në arsim, radio dhe libra audio. Disa studime tregojnë se të mësuarit me sisteme audio të inteligjencës artificiale rrit motivimin dhe përqendrimin tek studentët me çrregullim të hiperaktivitetit dhe mungesës së vëmendjes (ADHD).
“Gjithashtu interesante është progresi që lejon klonimin e zërave në gjuhë të ndryshme, duke ruajtur tonin dhe ngjyrën personale. Kjo mund të ndryshojë mënyrën se si komunikojmë globalisht dhe shkëmbejmë kulturalisht”, thotë Lavan.
Zëri i së ardhmes
Ndërsa zërat artificialë bëhen gjithnjë e më shumë pjesë e jetës sonë të përditshme, mënyra se si i përjetojmë ato do të ndryshojë gjithashtu.
“Pyetja interesante është se si dija që një zë krijohet nga inteligjenca artificiale ndikon në besimin e njerëzve ndaj saj”, shton Lavan.
“Do të jetë e dobishme të hetohet nëse njerëzit u besojnë më shumë zërave të këndshëm, por padyshim sintetikë – dhe si e ndryshon kjo marrëdhënien midis njeriut dhe makinës.”